Η Βιταμίνη C είναι σίγουρα η πιο δημοφιλής βιταμίνη και απο τις πρώτες που τα οφέλη της ταυτίστηκαν με την γενική υγεία και ιδιαίτερα το ανοσοποιητικό σύστημα.  Σε όσους αθλούνται συστηματικά, η συμβολή της C είναι σημαντική για τον ομαλό μεταβολισμό (απώλεια περιττού λίπους), αλλά και την ενίσχυση του μυϊκού  συστήματος.

 

Τι είναι η Βιταμίνη C ποια τα οφέλη της για την υγεία μας

Η βιταμίνη C, γνωστή και ως ασκορβικό οξύ, είναι μια απαραίτητη υδατοδιαλυτή  βιταμίνη για τον ανθρώπινο οργανισμό,  η λήψη της οποίας κρίνεται αναγκαία  σε καθημερινή βάση. Δεδομένου ότι είναι υδατοδιαλυτή, η επιπλέον ποσότητα που ενδεχομένως θα λάβουμε  δεν παρακρατείται, όπως με άλλους τύπους βιταμινών,  αλλά αποβάλλεται μέσω των ούρων εντός 24 ωρών.

Παραδοσιακά η  βιταμίνη C, για τους περισσότερους από εμάς, είναι το πρώτο πράγμα που προτείνεται για την αντιμετώπιση ή και πρόληψη ενός κρυολογήματος, λόγω της αντιοξειδωτική της δράσης, ενώ γνωστή είναι και η συμμετοχή της στην διαδικασία απορρόφησης του σιδήρου.  Τα αντιοξειδωτικά είναι θρεπτικά συστατικά που εμποδίζουν κάποιες από τις βλάβες που προκαλούνται από τις ελεύθερες ρίζες (υποπροϊόντα που προκύπτουν κατά τη μετατροπή των τροφίμων σε ενέργεια). Τα αντιοξειδωτικά φέρονται  επίσης να συμβάλλουν  στη μείωση της βλάβης που προκαλούνται από τοξικές χημικές ουσίες και ρύπους όπως για παράδειγμα ο καπνός των τσιγάρων (καπνιστές και παθητικό κάπνισμα), τα καυσαέρια, κλπ.

Η βιταμίνη C είναι σημαντικό συστατικό για την φυσιολογική ανάπτυξη και σωματική διάπλαση και είναι ο λόγος που πολλοί παιδίατροι εστιάζουν στη σωστή διατροφή των παιδιών, με καθημερινή λήψη φρούτων και λαχανικών.

Η βιταμίνη C είναι επίσης απαραίτητη για την ανάπτυξη και την επιδιόρθωση των ιστών, σε όλα τα μέρη του σώματός. Χρησιμοποιείται για το σχηματισμό κολλαγόνου, μιας πρωτεΐνης που χρησιμοποιείται για να την δημιουργία και ανάπλαση του δέρματος, των συνδετικών ιστών, των τενόντων και των αιμοφόρων αγγείων. Είναι επίσης απαραίτητη  για την επούλωση τραυμάτων καθώς και για την ανάπλαση και συντήρηση των χόνδρων, των οστών και των δοντιών του ανθρώπου. Η βιταμίνη C σχετίζεται επίσης με την πίεση του αίματος καθώς ενισχύει τα τοιχώματα των αρτηριών. Τέλος στη μακρόχρονη παρακολούθηση της,  μελέτες της αποδίδουν οφέλη που σχετίζονται με την αντιμετώπιση βλαβών  των κυττάρων που προκαλούνται   από τη γήρανση καθώς και την μείωση του στρες και του ήπιου παροδικού άγχους.
 


Ποιοί χρειάζονται τη Βιταμίνη C

Όπως είναι εμφανές από το πλήθος των δράσεων της, η βιταμίνη C κρίνεται μια απαραίτητη βιταμίνη για κάθε άνθρωπο που θέλει να είναι και να αισθάνεται υγιής, ανεξάρτητα από το επίπεδο σωματικής δραστηριότητας. Ο απλός καθημερινός τύπος ανθρώπου θα εστιάσει στη ανοσοποιητική δράση, ενώ ένας συστηματικός αθλητής στο καλό μεταβολισμό και την αποκατάσταση των μυών!
Εστιάζοντας στους αθλητές, η βιταμίνη C βοηθά στον μεταβολισμό των πρωτεϊνών και  όχι μόνο στο σχηματισμό των  απαραίτητων πρωτεϊνών, αλλά και στην αποτροπή της σύνθεσης ζωτικών πρωτεϊνών που προκαλούν μόλυνση ή και φλεγμονές.  Σε άνδρες αθλητές, η βιταμίνη C διατηρεί υψηλά τα επίπεδα τεστοστερόνης υποστηρίζοντας μια χαμηλότερη αναλογία κορτιζόλης προς τεστοστερόνη, στοιχείο που βοηθάει  το σώμα να διατηρήσει υψηλό  επίπεδο απόδοσης σε καθημερινή βάση.

Στις  γυναίκες, η βιταμίνη C συμβάλλει στην προστασία των τοιχωμάτων των τριχοειδών αγγείων που μπορεί να προκληθούν από τη  ροή “βαρέος αίματος”  σε περιπτώσεις ενδομητρίωσης ή  κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως.  Οι γυναίκες ωφελούνται επίσης από τη λήψη της βιταμίνης C, λόγω της ενίσχυσης στη λειτουργία του ήπατος, καθώς και την εξισορρόπηση των οιστρογόνων κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου. Ειδικά σε εγκύους και θηλάζουσες γυναίκες είναι συνήθης η προτροπή να λαμβάνουν  περισσότερη βιταμίνη  C για τις συγκεκριμένες χρονικές περιόδους


 

Σημάδια έλλειψης της Βιταμίνης C

Η έλλειψη  της βιταμίνης C, αποδεδειγμένα μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστα αποτελέσματα. Μερικά βασικά  συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με την ανεπάρκεια της βιταμίνης C είναι:

  • Ξηρά και ταλαιπωρημένα μαλλιά
  • Ουλίτιδα 
  • Μικροαιμοραγίες των ούλων
  • Σκληρό και  ξηρό  δέρμα
  • Μειωμένος ρυθμό επούλωσης των πληγών
  • Μώλωπες, συνέπεια απλών χτυπημάτων 
  • Κοιλιακές αιμορραγίες
  • Αδυνατισμένο σμάλτο των δοντιών
  • Πρήξιμο και πόνους στις αρθρώσεις
  • Αναιμία
  • Συχνές λοιμώξεις και ιώσεις 
  • Πιθανή αύξηση βάρους εξαιτίας του επιβραδυνόμενου μεταβολισμού

Τα παλαιότερα χρόνια λόγω κυρίως της κακής διατροφής (ιδιαίτερα σε ναυτικούς)  με παράλληλη έλλειψη βιταμίνης C, ήταν συχνά τα κρούσματα σε Σκορβούτο.  Μια πάθηση που προκαλεί σχηματισμό κηλίδων στο δέρμα, σπογγώδη ούλα και αιμορραγίες. Στις μέρες μας, λόγω της καλύτερης διατροφής και της ενημέρωσης  έχει εκλείψει, ωστόσο δεν παύει να είναι μια απειλή για τον άνθρωπο. Η εμφάνιση Σκορβούτου θεωρείται δεδομένη σε άτομα κάθε φύλου και ηλικίας, στην ακραία περίπτωση που δεν λαμβάνουν βιταμίνη  C για διάστημα  90 ημερών.

 

Δοσολογία και τρόπος λήψης της Βιταμίνης C

Οι έρευνες και οι μελέτες όλα αυτά τα χρόνια έχουν αποδείξει τα δεδομένα οφέλη της Βιταμίνης C για την υγεία με συνέπεια φορείς υγείας και επιστήμονες ανά τον κόσμο να έχουν ορίσει ενδεικτικές τιμές και συνιστώμενη δοσολογία ανά  ηλικιακή ομάδα και φύλο.
 

Βρέφη και παιδιά:
1 - 3 ετών: 15 mg/day
4 - 8 ετών: 25 mg/day
9 - 13 ετών: 45 mg/day
 

Έφηβοι

  • Κορίτσια 14 - 18 ετών: 65 mg/day
  • Αγόρια  14 - 18 ετών: 75 mg/day

Ενήλικες

  • Άνδρες 19 ετών και άνω: 90 mg/day
  • Γυναίκες 19 ετών και άνω: 75 mg/day

Ειδικά για τους καπνιστές η συνιστώμενη ημερήσια δόση συνιστάται να είναι 35mg περισσότερο, δηλαδή για άντρες και γυναίκες είναι αντίστοιχα 125mg και 110mg.

Η διατροφή με φρούτα και λαχανικά σε καθημερινή βάση, πέρα από τα διατροφικά οφέλη, εξασφαλίζει  την απαραίτητη ποσότητα σε βιταμίνη C. Για περιόδους που η διατροφή δεν τα περιλαμβάνει συνιστάται η λήψη της μέσω συμπληρωμάτων με βιταμίνη C.
 

Δοσολογία για Αθλητές

Φυσικά οι παραπάνω συστάσεις σε δοσολογία είναι τυπικές, για φυσιολογικές καταστάσεις και δεν αφορούν συστηματικά αθλούμενους και αθλητές! Οι άνθρωποι που γυμνάζονται εντατικά και είναι γενικά ιδιαίτερα δραστήριοι προφανώς χρειάζονται περισσότερη βιταμίνη C. Η δοσολογία για αθλητές κυμαίνεται από τα 500 χιλιοστόγραμμα έως και τα 3.000 χιλιοστόγραμμα  την ημέρα, ανάλογα με το καθημερινό επίπεδο δραστηριότητας του ατόμου. 
Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η βιταμίνη C είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε ανθρώπους που εκτίθενται στο κρύο ή υποβάλλονται σε έντονη σωματική άσκηση, όπως οι ποδηλάτες και οι δρομείς μεγάλων αποστάσεων, οι οποίοι θα μπορούσαν να μειώσουν κατά 50%  τις πιθανοτητες να προσβληθούν από κρυολόγημα, λαμβάνοντας βιταμίνη C σε καθημερινή βάση

 


Πηγές με Βιταμίνη C (mg/100g τροφής)

Με βασική και πιο δημοφιλή πηγή τα εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεμόνια κλπ) παραθέτουμε και μερικά γνωστά φρούτα και λαχανικά με σημαντική περιεκτικότητα σε βιταμίνη C

  • Εσπεριδοειδή (50-60mg)
  • Ακτινίδια (95mg)
  • Φράουλα (60mg)
  • Παπάγια (62mg)
  • Κυνόροδα (Rosehip) (450mg)
  • Μάνγκο (30mg)
  • Θυμάρι φρέσκο (160mg)
  • Μαιντανός φρέσκος (133mg)
  • Πράσινη  πιπεριά (35mg)
  • Κόκκινη πιπεριά (45mg)

     

Παρενέργειες - Υπερβολική κατανάλωση 

Η περίπτωση της υπερβιταμίνωσης σε C, αν και δύσκολη για το λόγο ότι είναι υδατοδιαλυτή και το πλεόνασμα αποβάλλεται όπως προαναφέραμε, υπό προϋποθέσεις όμως μπορεί να συμβεί! Πιθανές παρενέργειες από υπερβολική λήψη, σχετίζονται κυρίως με το στομάχι. Η δυσπεψία είναι το βασικό σύμπτωμα για αυτό και η βασική οδηγία είναι να λαμβάνεται σημαντική ποσότητα πάντα με γεμάτο στομάχι! Η βιταμίνη C σε μορφή  συμπληρώματος, είναι διαθέσιμη και σε σκευάσματα χαμηλής οξύτητας (Low Acid Vitamin C) ακριβώς για όσους έχουν ευαίσθητο πεπτικό.
Η υπερβολική λήψη επίσης θα προκαλέσει ενδεχομένως και διάρροια και σαν συνέπεια ναυτία ή και διαταραχές στον ύπνο. Ακόμα και αν η ημερήσια δόση που σας προτείνει ο εκάστοτε γιατρός ή σύμβουλος υγείας, είναι ασφαλές να γίνεται τμηματικά (2-3 δόσεις την ημέρα) και να μην ξεπερνάει τα 1000mg τη φορά.


Αναμφίβολα τα οφέλη της βιταμίνη C είναι λίγο πολύ γνωστά στους περισσότερους και η σωστή διατροφή με φρούτα και λαχανικά σε καθημερινή βάση μας την εξασφαλίζει. Ωστόσο ο τρόπος ζωής και οι διατροφικές επιλογές συχνά μας στερούν την απαραίτητη ποσότητα που χρειαζόμαστε σε καθημερινή βάση και αυτό μπορεί να είναι λόγος για δυσάρεστες επιπτώσεις. Ειδικά  οι αθλητές, δεν θα πρέπει να ξεχνούν ή να υποτιμούν την θρεπτική αξία της βιταμίνης C και τα οφέλη της, που συμβάλουν σημαντικά στην γενική υγεία και την απόδοση τους._