Η Διεθνής Εταιρεία για την Διατροφική Ψυχιατρική Έρευνα (International Society for Nutritional Psychiatry Research : ISNPR) εξέδωσε τον Σεπτέμβριο του 2019 μια νέα κατευθυντήρια γραμμή κλινικής πρακτικής σχετικά με το κατά πόσο τα ωμέγα-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (PUFAs) παίζουν ρόλο στη θεραπεία της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής (MDD: major depressive disorder). Η κατευθυντήρια γραμμή δημοσιεύεται στο περιοδικό Psychotherapy and Psychosomatics βλ. https://www.karger.com/Article/FullText/502652

Η κύρια σύσταση της κατευθυντήριας γραμμής είναι ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως επικουρική θεραπεία για την μείζονα καταθλιπτική διαταραχή.

Τα ιχθυέλαια είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, συγκεκριμένα σε εικοσαπεντανοϊκό οξύ (EPA) και εικοσιδυαεξανοϊκό οξύ (DHA). Αν και το σώμα μας μπορεί να μετατρέψει το άλφα-λινολεϊκό οξύ - άλλος τύπος ωμέγα-3 λιπαρού οξέος που βρίσκεται σε τροφές, όπως οι σπόροι κολοκύθας και τα καρύδια - σε ΕΡΑ και το DHA, το ιχθυέλαιο είναι μία πολύ πιο αποτελεσματική πηγή αυτών των δύο Ωμέγα 3 για τον ανθρώπινο οργανισμό.

 

Η μείζονα καταθλιπτική διαταραχή (MDD) επηρεάζει το ένα δέκατο του πληθυσμού παγκοσμίως και αποτελεί μια κύρια αιτία αναπηρίας. Ειναι η μια σοβαρή μορφή κατάθλιψης με πολλαπλούς βιολογικούς μηχανισμούς. Οι φαρμακολογικές θεραπείες που χορηγούνται με αντικαταθλιπτικά σκευάσματα, αν και αποδείχθηκαν αποτελεσματικές για τη θεραπεία των μέτριων έως σοβαρών συμπτωμάτων της μείζονος κατάθλιψης, έχουν μόνο μέτρια μεγέθη επιδράσεων αλλά και ποικίλες ανεπιθύμητες ενέργειες. Ως εκ τούτου, για τη βελτιστοποίηση των αποτελεσμάτων των ασθενών, οι γιατροί χρειάζονται πιο αποτελεσματικές και ανεκτές θεραπείες που υποστηρίζονται από έγκυρα επιστημονικά στοιχεία και έρευνες

Οι βασικές συστάσεις περιλαμβάνουν:

  • Οι κλινικοί γιατροί που χρησιμοποιούν Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα  για τη θεραπεία της μείζονος κατάθλιψης (MDD)  πρέπει να το κάνουν μόνο αφού εφαρμόσουν κλινική συνέντευξη για να επιβεβαιώσουν τη διάγνωση και να αξιολογήσουν την ψυχική κατάσταση και τις σχετικές ιατρικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας για υπερευαισθησία ή αλλεργία στα ψάρια.
    • Τα Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα χρησιμοποιούνται καλύτερα ως επικουρική θεραπεία παρά ως μοναδική  θεραπεία για την κατάθλιψη.
    • Τα Ωμέγα 3 λιπαρά μπορούν να είναι ασφαλή και αποτελεσματικά, τόσο για υπερτόνιση όσο και για την επιτάχυνση. Η επιτάχυνση είναι η προσθήκη των Ωμέγα-3 στην αρχή της θεραπείας με κάποιο αντικαταθλιπτικό. Η υπερτόνιση προσθέτει Ωμέγα 3 στη θεραπεία όταν το αποτέλεσμα του αντικαταθλιπτικού είναι ανεπαρκές.
  • Οι συνδυασμοί καθαρού EPA αλλά και συνδυασμού και  EPA με DHA (σε αναλογία  2:1) είναι αποτελεσματικοί ως πιθανή θεραπεία για την MDD.
  • Τα Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα θεωρούνται αποτελεσματικά ως επικουρική θεραπεία για οξεία μορφής μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια, αλλά απαιτούνται περισσότερα στοιχεία για τα υποτροπιάζοντα μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια.
  • Η συνιστώμενη θεραπευτική δοσολογία θα πρέπει να στοχεύει τα  1-2 γραμμάρια ανά ημέρα  καθαρού  ΕΡΑ ή τα 1-2 γραμμάρια ανά ημέρα συνδυασμού  EPA με DHA (σε αναλογία  2:1).
  • Η δόση συνιστάται να αυξηθεί σε 2 εβδομάδες ανάλογα την περίπτωση και να αυξηθεί μέχρι τη μέγιστη δόση σε 4-6 εβδομάδες αν είναι εφικτό.
  • Για τα άτομα που δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία, συνιστάται να αξιολογηθεί η ποιότητα των συμπληρωμάτων Ωμέγα-3
  • Το Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα  θα μπορούσε να συσταθούν ως πιθανή προληπτική θεραπεία για άτομα υψηλού κινδύνου (παράλληλα με την τυπική ιατρική περίθαλψη).
  • Η διάρκεια της εντατικής θεραπείας με Ωμέγα 3 θα μπορούσε να επεκταθεί ώστε να συμπεριλάβει και θεραπεία συντήρησης για την πρόληψη μιας πιθανής υποτροπής.
  • Οι πιθανές παρενέργειες, όπως οι γαστρεντερικές και δερματολογικές καταστάσεις, θα πρέπει να παρακολουθούνται και  να λαμβάνονται ολοκληρωμένοι μεταβολικοί πίνακες μετρήσεων κατά τη διάρκεια της θεραπείας.
  • Το Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα  θα μπορούσαν να συνταγογραφηθούν για ασθενείς με  μείζονα καταθλιπτική διαταραχή που είναι υπέρβαροι (ΒΜΙ> 25) και / ή έχουν αυξημένα επίπεδα φλεγμονωδών δεικτών. Μπορεί επίσης να συμβάλλουν  σε γυναίκες με επιλόχειο κατάθλιψη, αλλά και ηλικιωμένους και παιδιά ή εφήβους με συμπτώματα κατάθλιψης.

“Συμπερασματικά, το ISNPR παρέχει την πρώτη πρακτική καθοδήγηση για λήψη των Ωμέγα 3 στη θεραπεία κατά της κατάθλιψης και τονίζει τη σημασία της ακριβούς κλινικής διάγνωσης αλλά και  των μετρήσεων που βασίζονται σε ψυχοπαθολογικές εκτιμήσεις που ασκούνται κατά τη θεραπεία. Συνιστάται η λήψη καθαρού ΕΡΑ ή συνδυασμού EPA και DHA (σε δοσολογία 1-2 γραμμάρια ανά  ημέρα) για τουλάχιστον 8 εβδομάδες ως συμπληρωματική θεραπεία. Σε όλη τη διάρκεια της θεραπείας συνιστάται η παρακολούθηση για την εμφάνιση πιθανών ανεπιθύμητων ενεργειών. Σε ασθενείς που διαγνώστηκαν με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή και εφαρμόστηκαν τα παραπάνω,  υπήρχαν πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα με καλά προφίλ ανοχής και αναμένονται μεγαλύτερα μεγέθη δείγματος και μεγαλύτερη διάρκεια  για να επιβεβαιωθεί η αποτελεσματικότητα των Ωμέγα 3", έγραψαν οι συγγραφείς.

Για να διαβάσετε την πλήρη κατευθυντήρια γραμμή ακολουθήστε τον σύνδεσμο: 
https://www.karger.com/Article/FullText/502652

 

Ωμεγα-3 σε διατροφή για Vegan και Vegetarian

Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθούμε και στα άτομα που έχουν περιορισμένη δυνατότητα μεταβολής των ωμεγα 3 σε DHA και EPA. Μια τέτοια κατάσταση θέτει σε μεγαλύτερο ρίσκο κάποιες ομάδες, όπως τους vegan and vegetarian που βασιζονται, σχεδόν  αποκλειστικά σε αυτή τη βιοχημικη μεταβολή - διεργασία καθως διατροφικά τα DHA και EPA υπάρχουν σε σχεδόν μηδενικές ποσότητες σε φυτικές τροφἐς (ειδικά σε μια διατροφή vegan).
Η πρόταση σε τέτοιες περιπτώσεις είναι η κατανάλωση flaxseed oil and hempseed oil και κάποιων ειδικών ποικιλιών από καρύδια που είναι πλούσια σε άλφα λινολεvικό οξύ (ALA: alpha linolenic acid και όχι linoleic acid που είναι τα omega 6 ή  Άλφα λιποϊκό οξύ, συστατικά που αρκετοί τα συγχέουν), μαζί με τροφές που περιέχουν υψηλές ποσότητες συστατικών (cofactors) απαραίτητων για τη μεταβολή του λινολενικού οξέος σε DHA and EPA. Τέτοιοι συντελεστές είναι ο ψευδάργυρος, το μαγνήσιο, το σελήνιο, οι βιταμίνες Β και η βιταμίνη C, συστατικά που βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία των ενζύμων (desaturase enzymes) που είναι υπεύθυνα για αυτή την μεταβολή.
Αξίζει να αναφερθεί ότι χρειάζονται περίπου 20γρ. Flaxseed oil για να παραχθεί 1 γρ. epa/dha με την προϋπόθεση ότι η μετατροπή είναι εφικτή (επαρκεί cofactors και έλλειψη γενετικών προβλημάτων). Επίσης πηγή για vegan epa/dha είναι η θαλάσσια άλγη (algae) (μύκητες - μη ζωικοί), ωστόσο είναι δυσεύρετα και σαν τροφή ακατάλληλα λόγω της άσχημης γεύσης και δύσκολης πέψης και απορρόφησης. Ωστόσο σήμερα υπάρχουν επεξεργασμενα σκευάσματα μεγάλης βιοδιαθεσιμοτητας σε κάψουλες και λάδι που προέρχονται από algae και έχουν dpa/epa σε ικανοποιητικές ποσότητες.

Αρκετές έρευνες  αποδεικνύουν ότι ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων άρχισαν να πάσχουν από κατάθλιψη ή κάποιου είδους διαταραχή της διάθεσης (mood disorder) όταν προχώρησαν σε αλλαγή της δίαιτας τους σε vegan ή vegetarian. Συνεπώς η συγκεκριμένη κατηγορία χορτοφάγων χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή όσον αφορά τη μείζονα κατάθλιψη και τη λήψη συμπληρωμάτων ωμέγα-3.

 

Από την συντακτική ομάδα του MPS

με την επιστημονική επίβλεψη της
Μαρίας Ρηγοπούλου (Nutrigenomic Consultant and Wellness Coach) 
ειδική συνεργάτης του MPS σε θέματα διατροφής.

 

Θα χαρούμε να ακούσουμε τα σχόλια σας, που μπορείτε να υποβάλετε στο τέλος του άρθρου.